وای از عاشورایی که ساز تو کوک نمی‌شود

به گزارش ایسنا، پوریا گل محمدی - پژوهشگر مردم‌شناس - گفت‌وگویی را که با تنها پیر چَمَره‌زن روستای کُهنوش داشته، در اختیار بخش فرهنگ ایسنا قرار داده است که متن آن در ادامه می‌آید:

نامش را می‌پرسم، می‌گوید: «علی کرمی هستم. معروف به صِقدَعلی. 84 سال سن دارم. فرزند محمد هستم، نوه مَجُن (محمدجان)» در گذشته مردم روستا را با نام پدرشان می‌شناختند، نه نام خانوادگی، به همین خاطر پدر و پدر بزرگش را نام می‌برد.

از او می‌خواهم از دانش موسیقی و چگونگی وارد شدنش به این عرصه بگوید.

« بی‌سوادم. نوازندگی را از فردی به نام "حسینی" یاد گرفتم. حسینی ساز دهنی می‌زد. من از 20 سالگی شروع کردم به زدن ساز. همین‌طور که کنار دستش بودم و عروسی‌ها می‌رفتیم، یاد گرفتم».

با حسرت از آن روزها و علاقه‌اش به یادگیری ساز می‌گوید. می‌پرسم الان چه کسی در روستا ساز می‌زند؟ با حسرت و اندوه، از نبودن جانشین هنری برای خودش حرف می‌زند.

«بعد از من دیگر کسی نیست که در روستا ساز بزند. کسی دوست نداشت یاد بگیرد. الان کسی نیست که بلد باشد. خیلی سخت است. نتوانستند یاد بگیرند. زمانی در عروسی‌ها باید سه روز و سه شب ساز و دهل می‌زدیم. در عروسی و شادی ما را دعوت می‌کردند، می‌بردند برای ساز زدن. آن‌وقت پنج تومن و ده تومن و بیست تومن پول می‌دادند. باید سه روز و سه شب می‌زدیم تا ده تومن بدهند. مثل الان نبود که یک میلیون می‌گیرند، اُرگ می‌زنند».

نوازندگان علاوه بر نوازندگی، به مشاغلی چون باغداری، کشاورزی یا گله‌داری هم می‌پرداختند. آن‌ها موسیقی را به‌صورت غیر حرفه‌ای یاد می‌گرفتند و شغل دوم آن‌ها محسوب می‌شد؛ چراکه آن‌قدر به آنها پول نمی‌دادند که کفاف هزینه‌ی زندگی آن‌ها را بدهد.

می‌پرسم، فقط برای عروسی می‌آمدند به‌دنبال شما؟ جواب می‌دهد: «نه. علاوه بر عروسی، برای قَلت (قتل) هم می‌رفتیم چَمَر می‌زدیم.

برای کسی که جوانمرگ شده بود، افراد سرشناس و در روز عاشورا چَمَری می‌گذاشتند. چمری موسیقی غمگینی است که با ساز و دهل می‌زنند. می‌گفتند این موسیقی چپی است؛ یعنی برعکس آهنگ شاد. وقتی عزاداران سینه می‌زدند، یک نفر دهل می‌زد، من هم ساز مِناک (غمگین) می‌زدم. مثلا آن‌ها می‌گفتند: حسینم، حسینم، و من با سازی که می‌زدم، آن‌ها را همراهی می کردم».

آخرین باری که صقدعلی را در حال زدن چمر دیدم، ظهر عاشورای 1391 بود که در بالای قبرستان روستا و میان حلقه‌ی عزاداران کهنوش ایستاده بود و چمر می‌زد. عکس‌های گرفته شده صقدعلی در حال نواختن موسیقی چَمَری متعلق به همان زمان است. علی کرمی معروف به صِقدَعلی 84 ساله فرزند محمد نوه مَجُن (محمد جان) هم‌اکنون به همراه همسرش، در محله‌ی خُس در روستای کهنوش سکونت دارد و به‌دلیل سن بالا، دیگر ساز نمی‌زند. او را باید آخرین نسل نوازدگان موسیقی سنتی بخصوص چَمَری دراین روستا دانست.آخرین چَمَره زن روستای کُهنوش